Үнгэрэгшэ амаралтын үдэртэ Буряад уласай толгойлогшын уялгануудые дүүргэгшэ Алексей Цыденов сурбалжалагшадай ниитэ эмхиин түлөөлэгшэдтэй уулзахадаа, хөөрэлдэһэн гол шухала асуудалнуудай тоодо Байгал тойроһон байгаали хамгаалгын зоонодо ушаралдаһан бэрхэтэй байдал хэлсэгдээ.
Алексей Цыденов тэмдэглэхэдээ, энэ байдалые ажалдаа тэрэ дороо абажа, Россин правительство руу Байгал шадарай дэбисхэрэй эгээ хурса бэрхэшээлнүүдые шиидхэхэ талаар дурадхалнуудые бэлдэжэ дамжуулагдаа гээд мэдээсээ. Дүнгөөрынь, премьер-министр Дмитрий Медведев дурадхагдаһан эдэбхи үүсхэлнүүдые дэмжэжэ, бэрхэтэй асуудалнуудые шиидхэхэ талаар тусхай даабаринуудые федеральна байгаалиин болон экономическа хүгжэлтын яамануудта үгэбэ.
Федеральна хуули еһонуудай хүсэд ойлгосо багатай байһанһаа, тэрэ тоодо «Байгал далай хамгаалга тухай» хуулиин, уһанай болон газарай кодекснуудай болбосоруулагдаагүйһөө уламжалан, ганса далайн эрьеэр байрладаг зон зобоно бэшэ, инвестиционно томо проектнууд бэелүүлэгдэхэ аргагүй, байгаали хамгаалгын болон аяншалгын инфраструктура хүгжөөгдэнэгүй.
Тодорхойлбол, мүнөө дээрээ уласай 81 нютаг һуурин элдэб олон хорюултай. Эдэ нютагуудта 78 мянга 500 хүн ажаһуудаг. Олонхинь газарайнгаа участок бүридхэлдэ оруулжа шаданагүй, түлбэригүйгөөр газар абаха эрхэтэй олон хүүгэдтэй гэр бүлэнүүд хангагдаха аргагүй, хүдөөдэ ажалладаг залуу мэргэжэлтэдтэ гэрнүүдые бариха газарнууд мүн лэ үгтэнэгүй.
- Тохеолдоһон байдал үнэхөөрөө тархи ухаанда тааралдахаар бэшэ, зүнэг гэхээр. Даб дээрээ Байгалай эрьеэр байрладаг зон хорео соохи огородтоош орохо аргагүй, статьяда тудаха болоно-гээд шэг шарайдаа гаража байгаад уласай толгойлогшо хэлэбэ.
Оруулагдаһан дурадхалнууд хадаа хамгаалагдадаг зоонодо түймэр саралгын дүримүүдтэ тааралдуулжа, модонуудые унагааха эрхэ олгохо. Олон жэлнүүдтэ Байгал шадарай нютаг һууринуудта ажаһуудаг зон ойн түймэрнүүдһээ ходо айжа байха баатай байгаа. Зариманайнь гэрнүүд ой модон соо гэхээр, дүтэ оршоно. Тусхай шиидхэбэринүүдэй абтахада, нютаг бүхэниие тойруулаад, хилэнүүдээрнь аюулгүй тайруулганууд хэгдэхэ. Иимэ хэмжээнүүд ой тайгануудыешье хамгаалха, хэдэн зуугаад мянган гектар талмай модонууд абарагдаха жэшээтэй.
Энээнһээ гадна, республикада тусхай экономическа «Байгалай гавань» гэһэн зоонынгоо инвестиционно һайшаалтай түхэл үлээхэ арга олгогдоно. Мүнөө дээрээ энэ дэбисхэртэ газар үмсэлжэ болохогүй гэһэн хорюул инвесторнуудые үргөөнэ гээшэ. Медведев Алексей Цыденовай үүсхэлые дэмжэжэ, республикада 12 миллиард түхэригэй хубиин инвестицинууд үлээгдэхэһээ гадна, арьбажуулагдаха аргатай. Энээн тухай хэлсээнүүд баталагданхай, теэд хуули эрхэнүүдэй талаар тохеолдоһон торолтонуудһаа боложо, бэелүүлэгдээгүй байгаа.
-Абтагдаһан дурадхалнуудай ашаар, одоол бидэ сэбэрлэлгын түхеэрэлгэнүүдээр бэрхэшээлнүүдээ шиидхэхэбди, эрьеһээ бог шорой хуряажа шадахабди. Энэ хадаа Байгалай байгаалиин аюулгүй байдал сахиха талаар аргагүй шухала алхам болоно- гээд Алексей Самбуевич тэмдэглэбэ.
Бүхыдэнь, Буряадай толгойлогшын уялгануудые дүүргэгшэ тобшолходоо, Дмитрий Медведевай дэмжэлтын һайгаар, федеральна хуули еһонуудта оруулагдаһан хубилалтанууд Гүрэнэй Дүүмын энэ хабарай сессин үзэмжэдэ харагдажа, абтахадаа болохо. Тиихэдээ Буряад уласай социально-экономическа хүгжэлтэдэ һайн нүлөө үзүүлэгдэхэ, зуураа ЮНЕСК-ын хамгаалдаг һүлдэ болохо Байгал далай аршалан гамнагдаха, «хээрын» аяншалга мүнөөнэй үедэ таарама зохид түхэл маягтай болгогдожо һэлгэгдэхэ, болбосон түхэлтэй болгогдожо, хамаг инфраструктураар хангагдаха зэргэтэй.